
Chatbot trị liệu đối mặt với nguy cơ bị cấm do những rủi ro về sức khỏe tâm thần và các vấn đề pháp lý
Trong bối cảnh công nghệ AI đang phát triển vượt bậc, việc ứng dụng Người đàn ông tự tử sau khi tâm sự với AIĐỌC NGAY
Đặc biệt, hiện tượng "loạn thần AI" (AI psychosis) đang trở thành một mối lo ngại mới. Các bác sĩ tâm thần đã ghi nhận nhiều trường hợp bệnh nhân nhập viện sau khi sử dụng chatbot trị liệu trong thời gian dài.
Mặc dù AI không phải là nguyên nhân trực tiếp gây ra loạn thần nhưng sự luôn sẵn có và xu hướng luôn chiều lòng người dùng của nó có thể "khuếch đại các lỗ hổng" tâm lý, tạo ra một vòng lặp khiến ảo tưởng của người bệnh trở nên mạnh mẽ hơn.
Rào cản pháp lý
Sự thiếu vắng các quy định cụ thể đã dẫn đến nhiều vấn đề gây khó khăn cho cả người dùng và nhà phát triển. Tại Mỹ, các bang như Illinois, Nevada và Utah đã ban hành luật yêu cầu sự tham gia của một chuyên gia có giấy phép trong bất kỳ dịch vụ trị liệu AI nào.
Đáng chú ý, luật của Illinois còn cấm các nhà trị liệu dùng AI để "đưa ra quyết định trị liệu" hoặc giao tiếp trực tiếp với khách hàng, chỉ được phép dùng cho các công việc hành chính.
Bên cạnh đó, nhiều chatbot còn bị cáo buộc quảng cáo sai sự thật, "tự xưng" là các chuyên gia sức khỏe tâm thần. Cả Hiệp hội Tâm lý học Mỹ (APA) và nhiều tổ chức bảo vệ người tiêu dùng đã gửi đơn khiếu nại lên Ủy ban Thương mại Liên bang (FTC) yêu cầu điều tra các hành vi này.
Đặc biệt, một trong những khó khăn lớn nhất là việc định nghĩa và phân biệt các loại hình dịch vụ AI. Không phải tất cả chatbot đều tự nhận là công cụ trị liệu, nhưng người dùng vẫn có thể tìm kiếm lời khuyên y tế từ chúng.
Luật mới của các bang cũng chưa phân biệt rõ ràng giữa các loại hình này, gây ra sự mơ hồ trong việc áp dụng và thực thi...
Lợi ích và những mặt hạn chế của AI trong trị liệu
Mặc dù có nhiều rủi ro, không thể phủ nhận những lợi ích tiềm năng của chatbot. Chúng miễn phí hoặc có chi phí thấp, luôn sẵn sàng 24/7, và có thể giúp những người khó tiếp cận dịch vụ trị liệu truyền thống. Đối với một số người, việc tâm sự với một chatbot có thể dễ dàng hơn so với một con người, giúp họ cởi mở hơn về các vấn đề của mình.
Tuy nhiên, các chuyên gia đều nhấn mạnh AI chỉ nên được xem là một công cụ hỗ trợ và tốt nhất là kết hợp với liệu pháp của con người. Một robot không thể có sự đồng cảm, kinh nghiệm sống hay các yếu tố phi ngôn ngữ quan trọng khác tạo nên mối quan hệ giữa người bệnh và nhà trị liệu.
