Siêu máy tính Jupiter trong lễ ra mắt - Ảnh: REUTERS
Theo Reuters, ngày 5-9 Thủ tướng Đức Friedrich Merz và Thủ hiến bang North Rhine-Westphalia Hendrik Wüst đã dự lễ ra mắt 
Siêu máy tính Jupiter trong lễ ra mắt - Ảnh: REUTERS
"Chúng ta đang chứng kiến một dự án tiên phong mang tính lịch sử của châu Âu" - Thủ tướng Friedrich Merz phát biểu trong lễ khánh thành siêu máy tính Jupiter.
Dù Jupiter đánh dấu bước tiến quan trọng, châu Âu vẫn phải đối mặt nhiều thách thức. Theo báo cáo Đại học Stanford năm 2024, Mỹ dẫn đầu với 40 mô hình AI đáng chú ý, Trung Quốc có 15 mô hình, trong khi toàn bộ châu Âu chỉ tạo ra 3 mô hình - cho thấy khoảng cách rõ rệt trong năng lực phát triển AI.
Thủ tướng Merz thừa nhận Mỹ và Trung Quốc đang là hai đối thủ dẫn đầu trong cuộc đua AI toàn cầu. Tuy vậy, ông bày tỏ sự tự tin với dự án Jupiter và khẳng định: "Đức và châu Âu hoàn toàn có cơ hội bắt kịp và khẳng định vị thế của mình".
Ông Ralf Wintergerst, Chủ tịch Hiệp hội Công nghệ số Bitkom, nhận định Jupiter sẽ "đặt Đức vào vị trí hàng đầu trong lĩnh vực máy tính hiệu năng cao toàn cầu", cũng như "tạo điều kiện thuận lợi hơn cho sự phát triển AI trong nước".
Tuy nhiên, ông cũng lưu ý rằng để Jupiter thật sự trở thành bệ phóng cho đổi mới sáng tạo, châu Âu cần đảm bảo quyền tiếp cận cởi mở và linh hoạt, đặc biệt là cho các công ty khởi nghiệp và doanh nghiệp công nghệ.
Một nghịch lý đáng chú ý là dù Jupiter được ca ngợi là thành quả hợp tác giữa các tập đoàn công nghệ hàng đầu châu Âu, "trái tim" của Jupiter - những siêu chip Grace-Hopper - vẫn đến từ Nvidia, một công ty Mỹ.
Điều này đặt ra một nghịch lý không nhỏ: trong khi châu Âu đang tích cực thúc đẩy khái niệm "chủ quyền công nghệ", thì năng lực vận hành cốt lõi lại được xây dựng trên nền tảng do Mỹ kiểm soát. IEEE Spectrum nhận định đây là một "điểm mù chiến lược" khó có thể bỏ qua.
Theo báo Brussels Times, sự phụ thuộc này phản ánh một thực tế sâu xa hơn: châu Âu vẫn chưa tự chủ được về công nghệ cốt lõi, và nếu Mỹ thay đổi chính sách xuất khẩu hoặc siết kiểm soát, Jupiter có thể trở thành một "người khổng lồ bị trói tay".
Thêm vào đó, so với Mỹ - nơi các trung tâm nghiên cứu được tập trung và liên kết chặt chẽ tại những khu vực như Thung lũng Silicon, Boston hay Seattle, thì hạ tầng siêu máy tính của châu Âu lại đang bị phân tán giữa các quốc gia thành viên. Sự thiếu thống nhất và điều phối này không chỉ làm giảm hiệu suất sử dụng tài nguyên mà còn cản trở khả năng xây dựng một nền tảng dùng chung trên quy mô châu lục.
Một báo cáo từ Brookings Institution đã chỉ ra châu Âu tuy sở hữu tiềm năng lớn nhưng lại thiếu mô hình tích hợp hiệu quả như tại Mỹ - nơi chính phủ, giới học thuật, doanh nghiệp và nhà đầu tư tư nhân phối hợp chặt chẽ trong một hệ sinh thái đổi mới sáng tạo đầy tính chiến lược.
Đầu tư không ngừng nghỉ
Trong thời gian tới, châu Âu sẽ tiếp tục đầu tư mạnh mẽ vào hạ tầng siêu máy tính với một ví dụ tiêu biểu là dự án Blue Lion - siêu máy tính thế hệ mới đang được triển khai tại Trung tâm tính toán hiệu năng cao Leibniz.
Blue Lion là kết quả hợp tác giữa Nvidia và tập đoàn công nghệ Hewlett Packard Enterprise (HPE), sử dụng thế hệ chip mới nhất của Nvidia mang tên Vera Rubin - dòng chip vừa được công bố với hiệu suất vượt trội. Dự kiến siêu máy tính này sẽ chính thức đi vào hoạt động và phục vụ cộng đồng nghiên cứu khoa học vào đầu năm 2027.
Siêu máy tính đám mây dự báo thời tiết đầu tiên trên thế giới
